Het is iets wat je mogelijk maakt

Je hoort het vaak: “We willen dat mensen meer eigenaarschap nemen.” Alsof het een eigenschap is die je bezit, of niet. Iets wat mensen moeten doen, zonder dat de omgeving hoeft te veranderen.

Maar eigenaarschap ontstaat niet door erom te vragen. Het ontstaat wanneer mensen voelen dat ze invloed hebben, ruimte krijgen en serieus genomen worden. Eigenaarschap is niet wat je van mensen vraagt – het is wat je samen mogelijk maakt.

Een herkenbare situatie

Een teamlid komt met een idee dat buiten de standaard werkwijze valt. Het is goed doordacht, past bij de doelen, en toont initiatief. Maar het wordt teruggefloten: “Dit is niet hoe we het hier doen.” De boodschap is duidelijk: neem vooral initiatief, maar blijf binnen het onzichtbare kader.

Wat er gebeurt? De volgende keer wacht deze collega af. Anderen zien het en leren: eigenaarschap wordt gewaardeerd, maar alleen als het veilig en voorspelbaar is.

Hoe eigenaarschap tot bloei komt (of juist niet)

Eigenaarschap groeit daar waar mensen ruimte ervaren om te handelen, te leren en invloed uit te oefenen. Dat vraagt om systemen die ruimte geven en om leiderschap dat vertrouwen uitstraalt in plaats van te micromanagen.

In een cultuur waar experimenteren wordt aangemoedigd en fouten gezien worden als waardevolle leerervaringen, ontstaat vanzelf meer initiatief.

Wanneer die ruimte ontbreekt, passen mensen zich aan aan wat impliciet wél werkt: binnen de lijntjes blijven. Niet omdat ze ongemotiveerd zijn, maar omdat ze zich veilig willen houden binnen het systeem zoals het ontworpen is.

Eigenaarschap begint bij ontwerp

Eigenaarschap is niet iets wat je oplegt, het is iets wat je ontwerpt:

• Structuur: Geef heldere doelen, maar laat ruimte voor invulling.
• Leiderschap: Laat zien dat vertrouwen niet alleen wordt uitgesproken, maar ook voelbaar is in gedrag.
• Veiligheid: Maak het normaal om te proberen, bij te stellen en te leren – ook als iets niet meteen lukt.

Of zoals in het eerdere artikel over Popcorn Flow: verandering begint klein. Laat mensen een idee testen, ervaren, leren. En zorg dat het systeem dat toejuicht in plaats van afstraft.

Wat kun je als leider doen?

Als leider of manager kun je eigenaarschap mogelijk maken door:

• Niet alleen taken te delegeren, maar ook ruimte geven voor besluitvorming.
• In gesprek te gaan over ‘waarom iets belangrijk is’, in plaats van alleen wat er moet gebeuren.
• Te vragen: “Wat heb jij nodig om verantwoordelijkheid te nemen?” in plaats van: “Waarom pak je dit niet op?”

Tot slot

Eigenaarschap is geen kwestie van karakter, discipline of motivatie. Het is de optelsom van cultuur, vertrouwen, ruimte en duidelijkheid. Dit begint zelden bij het team, het begint bij het ontwerp.

Wil je meer eigenaarschap… vraag jezelf af: hoe kan ik het mogelijk maken?

Unlock potential, Achieve excellence.